nieuws

Ouderen meer zelf laten doen, leidt tot betere kwaliteit van zorg

Veel zorgorganisaties bieden tegenwoordig reablement trainingen aan. Deze trainingen zijn erop gericht kwetsbare ouderen te helpen weer zoveel mogelijk taken zelf te kunnen doen. Van geen enkel bestaand programma is aangetoond dat het ook effectief de zelfredzaamheid van ouderen stimuleert en zo tot lagere zorgkosten leidt. Recent onderzoek van de Academische Werkplaats Ouderenzorg toont nu aan, dat het zogenoemde ZELF-programma inderdaad leidt tot betere kwaliteit van zorg en een aanzienlijke kostenbesparing. Dat is voor het eerst in Nederland. Ook internationaal zijn er nauwelijks studies gedaan naar de effectiviteit van reablement-programma’s.

Steeds meer organisaties in de ouderenzorg zetten in op reablement: het trainen van kwetsbare ouderen zodat zij zoveel mogelijk weer zelf kunnen. Belangrijkste motief daarbij is om de ouderenzorg ook in de toekomst betaalbaar en toegankelijk te houden. Maar waar veel reablement-programma’s zich richten op het stimuleren van de zelfredzaamheid van ouderen, focust het ZELF-programma juist op het trainen van zorgprofessionals. "Zorgprofessionals zijn erg betrokken en hebben een goed hart”, aldus onderzoeksleider Silke Metzelthin. “Ze willen instinctief helpen en dat is heel menselijk. Maar door ouderen toenemend te ontzien, ontnemen we hen vaak de kans om actief te blijven, wat hun zelfvertrouwen en eigenwaarde ondermijnt. 'Rust roest' geldt ook hier: hoe meer we uit handen nemen, hoe sneller ouderen achteruitgaan."

Kwaliteit van zorg

Aan het Maastrichtse onderzoek namen ongeveer 300 verpleegkundigen en verzorgenden en 250 verpleeghuisbewoners deel bij drie grote zorgorganisaties in Nederland, waaronder MeanderGroep Zuid-Limburg, Vivantes en Zorgcenta De Betuwe. De studie toonde aan dat zorgmedewerkers die het ZELF-programma volgden, na afloop vaker de zelfredzaamheid van verpleeghuisbewoners stimuleerden dan zorgmedewerkers die de training niet hadden gevolgd. Ook gingen bewoners die zorg ontvingen van de getrainde medewerkers minder snel achteruit in hun functioneren. Bovendien maakten verpleeghuisbewoners die zorg ontvingen van getrainde medewerkers in een periode van 6 maanden €584,- minder kosten dan verpleeghuisbewoners die zorg ontvingen van niet-getrainde professionals. “Door ouderen aan te moedigen actief te blijven - zelfs als dit moeite kost - kunnen zorgverleners de zorgbehoefte op lange termijn verlagen”, zegt Metzelthin. “Daardoor vermindert de druk op zorgmedewerkers zelf en kunnen middelen efficiënter worden ingezet.”

Reactie zorgverlener uit studie:

“Bewoners vinden het fijn om dingen zelf te doen en houden zo meer de regie. We stimuleren hen meer, geven meer complimenten. En als je dan ziet hoe mensen opbloeien, vergroot dat weer ons werkplezier. Maar het is soms wel wennen. Het lukt niet altijd.", aldus een verpleegkundige.

“Voorheen beoordeelde je of iemand wel of niet zelfstandig kan douchen. Nu kijken we verder. Kan een bewoner wel nog zelf het gezicht en de buik wassen, dan doet hij of zij dat zelf. Dat nemen we niet meer over, maar wel de rest van de douchebeurt. Zo zijn er genoeg andere voorbeelden: zelf boterhammen smeren en beleg kiezen, de tafel dekken of groenten schoonmaken", aldus een verpleegkundige.

Van het ZELF-programma bestaat ook een variant voor de thuiszorg en er wordt momenteel gewerkt aan een versie voor mantelzorgers. “Het ene zorgteam is het andere niet en daarom bieden we diverse trajecten aan die inspelen op de behoeften en wensen van zorgteams. Het programma is in een samenwerking tussen de Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg, Maastricht University en Zuyd Hogeschool beschikbaar voor geïnteresseerde zorgorganisaties”, aldus Stan Vluggen, coördinerend onderzoeker binnen het 'ZELF-project'. Voor meer informatie kan contact worden opgenomen via stan.vluggen@zuyd.nl

Wil je meer weten over reablement? Klik dan hier.